W dniu 7 marca 2023 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Nowelizacja zakłada liczne zmiany w dotychczasowych procedurach, które, jak zapewnia resort, mają na celu uproszczenie, przyspieszenie i ujednolicenie planowania przestrzennego w gminach. Jednym słowem, zmiany mają uprościć politykę przestrzenną gminy i procedury planistyczne, tak aby szybciej realizowane były procesy inwestycyjne.
Każdy właściciel nieruchomości gruntowej, który zamierzał realizować inwestycję budowlaną, spotkał się przynajmniej raz z takimi terminami jak: decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego czy zasada dobrego sąsiedztwa oraz spójność zagospodarowania terenu.
Do tej pory te obszary były najbardziej problematyczne, nie tylko dla właścicieli nieruchomości, ale również dla samych samorządów.
Porady online
Prawniczy Help Desk
Co przyniesie nam nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym?
Po pierwsze, nowy obligatoryjny element planistyczny, jakim będzie plan ogólny gminy. Plan ogólny gminy zastąpi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania. Plan w przeciwieństwie do studium ma uzyskać rangę aktu prawa miejscowego, studium było jedynie dokumentem planistycznym określającym przyjętą politykę przestrzenną gminy. Plan ogólny gminy będzie aktem prawa miejscowego, z którym zgodność będą musiały zachować zarówno plan miejscowy, jak i decyzje o warunkach zabudowy.
Według projektu, od 2026 roku każda gmina będzie zobowiązana stworzyć strategię rozwoju gminy zawierającą kierunki polityki lokalnej, w tym przestrzennej. Wytyczne zawarte w strategii będą przekładane i doprecyzowane na konkretne uregulowania w planie ogólnym gminy.
Jak wskazuje wiceminister rozwoju i technologii Piotr Uściński – „Planowanie przestrzenne to ważna kompetencja gmin. Reforma daje samorządom narzędzia, aby sprawnie dbać o ład przestrzenny.”
Kolejnym, ze strategicznych założeń reformy jest nowy rodzaj miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jakim jest zintegrowany plan inwestycyjny. Nowe narzędzie planistyczne dedykowane jest realizacji dużych inwestycji budowalnych. Zintegrowany plan inwestycyjny uchwalany będzie przez radę gminy na wniosek inwestora, co pozwoli zwiększyć udział samych inwestorów w tworzeniu planów. Będą przy tym wymagane, obligatoryjne negocjacje i konsultacje społeczne, co również pozwoli mieszkańcom mieć swój udział w kreowaniu przestrzeni w ich mieście. Uchwalenie zintegrowanego planu inwestycyjnego będzie wymagało zawarcia umowy pomiędzy gminą a inwestorem, określającą wzajemne prawa i obowiązki stron oraz warunki realizacji.
„Transparentne reguły inwestowania w planie ogólnym gminy oraz sprawne opracowanie nowych i zmiany istniejących planów miejscowych, w tym pod budownictwo mieszkaniowe, to szansa na niższe ceny mieszkań również w dużych miastach” – komentuje minister Waldemar Buda.
Dodatkowo, wzmocniony zostanie głos społeczny w procedurach planistycznych, poprzez zmodyfikowanie przepisów dotyczących partycypacji społecznej, wprowadzając możliwość stosowania różnorodnych form konsultacji społecznych.
Nowością w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym będzie również Rejestr Urbanistyczny. Jego uruchomienie planowane jest na 2026 rok, system ma być bezpłatny i dostępny dla wszystkich, a znajdą się w nim m.in. takie informację, jak:
– raporty z konsultacji społecznych,
– decyzje administracyjne związane z planowaniem przestrzennym,
– rozstrzygnięcia organów nadzoru.
Kiedy wejdą w życie nowe przepisy?
Jak wskazuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii, nowe przepisy zaczną obowiązywać zasadniczo po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Opracowanie strategii rozwoju gminy będzie fakultatywne do 1 stycznia 2026r., a po tym terminie będzie obowiązkowe.