Warunkowe zawieszenie wykonania kary – kiedy jest możliwe?

Warunkowe zawieszenie wykonania kary to jedno z narzędzi prawa karnego, które pozwala na ograniczenie wykonywania kary wobec skazanego. Jest to środek probacyjny, który daje sprawcy przestępstwa szansę na uniknięcie faktycznego odbycia kary, pod warunkiem spełnienia określonych przesłanek i przestrzegania zasad w okresie próby.

Mechanizm ten jest często stosowany w przypadkach, gdy ocenia się, że skazany ma realne szanse na resocjalizację bez konieczności odbywania pełnej kary w izolacji.

Zawieszenie wykonania kary następuje na okres próby. Jeżeli skazany w czasie okresu próby popełni przestępstwo, będzie rażąco naruszać porządek prawny lub uchylać się od orzeczonych wobec niego środków karnych, grzywny, dozoru (szerzej art. 75 k.k.) – wtenczas Sąd będzie mógł zarządzić wykonanie kary.

Warunkowe zawieszenie kary opiera się na pozytywnej prognozie kryminologicznej wobec sprawcy. Oznacza to, że dotychczasowe zachowanie skazanego, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz jego postawa po wydaniu wyroku wskazują, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że w przyszłości będzie on przestrzegał porządku prawnego.

Zawieszenie może dotyczyć kary pozbawienia wolności, grzywny lub ograniczenia wolności, jednak w przypadku poważniejszych przestępstw, takich jak występek o charakterze chuligańskim czy prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości (lub pod wpływem środków odurzających) – możliwość skorzystania z tej instytucji jest ograniczona.

Sąd bierze pod uwagę:

• rodzaj i charakter przestępstwa,
• dotychczasowy tryb życia skazanego,
• okoliczności łagodzące oraz postawę skazanego po popełnieniu przestępstwa.

Nie każdy skazany kwalifikuje się do warunkowego zawieszenia kary – w szczególności, jeśli Sąd uzna, że zastosowanie tego środka mogłoby naruszyć porządek prawny lub zagrozić społeczeństwu.

Co ważne, Sąd ma możliwość zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności jedynie wtedy, gdy jej wymiar nie przekracza jednego roku oraz jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności.

Okres próby trwa od 1 roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się wyroku.

Wyjątkiem są sprawy dotyczące młodocianych lub sprawców, którzy popełnili przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej – wtedy okres próby wynosi od 2 do 5 lat.

Jeśli w trakcie okresu próby skazany naruszy zasady lub popełni kolejne przestępstwo, Sąd może podjąć decyzję o wykonaniu zawieszonej kary.

Podczas obowiązywania okresu próby Sąd może zobowiązać skazanego do:

• informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,
• przeproszenia pokrzywdzonego,
• wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,
• wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,
• powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,
• poddania się terapii uzależnień,
• poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji,
• uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
• powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
• powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,
• opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
• innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa

Dodatkowo Sąd może orzec również grzywnę, zobowiązać skazanego do naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody lub oddać skazanego pod dozór kuratora.

Jeśli skazany w trakcie okresu próby przestrzegał porządku prawnego i spełnił nałożone na niego obowiązki, sąd może uznać karę za wykonaną. Dzięki temu skazany unika dalszych konsekwencji prawnych związanych z orzeczoną karą.

Z upływem roku od zakończenia okresu próby skazanie ulega zatarciu z mocy prawa, co oznacza, że wpis w rejestrze karnym zostaje usunięty, a skazanie uznaje się za niebyłe.

Warunkowe zawieszenie wykonania kary to istotne narzędzie w systemie prawa karnego. Pozwala ono na indywidualne podejście do sprawców przestępstw i daje szansę na resocjalizację bez konieczności odbywania kary w warunkach izolacji, jednocześnie zachowując mechanizmy kontroli i odpowiedzialności prawnej.

Jeżeli grozi Ci postępowanie karne i będziesz chciał skorzystać z instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary – skorzystaj z pomocy doświadczonego prawnika, który pomoże Ci prawidłowo sformułować i uzasadnić wniosek o warunkowe zawieszenie.