Jest to pytanie, które nurtuje wielu spadkobierców. Na obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn oraz jego wysokość wpływa kilka czynników, które omawiamy poniżej. Jesteś osobą, która odziedziczyła w ostatnim czasie spadek? Dowiedz, się czy musisz zapłacić podatek od spadku.
Czym jest podatek od spadków?
Podatek od spadków i darowizn to podatek, który trzeba zapłacić w momencie odziedziczenia majątku. Przejęcie spadku może odbyć się na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia czy też prawomocnie zakończonego postępowania o stwierdzenie nabycia spadku przed sądem. Obowiązek zapłacenia podatku za spadek może występować niezależnie od tego. Prawo reguluje, kiedy musimy to zrobić i w jakiej wysokości podatek powinien zostać uiszczony. Kto musi zapłacić podatek od spadku, a kto jest z tego obowiązku zwolniony?
Osoby fizyczne, które odziedziczyły majątek, muszą uiścić podatek, gdy wartość spadku przekracza kwotę zwolnioną z opodatkowania. Obowiązek ten powstaje w momencie:
- potwierdzenia nabycia spadku przez sąd,
- zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza,
- gdy podatnik sam zgłasza ten fakt do organu podatkowego.
Podatek od spadku – grupy podatkowe
Kluczową kwestią, która pozwala na ustalenie zasad opodatkowania, jest prawidłowa identyfikacja grupy podatkowej, do której należy spadkobierca. Wyróżniamy trzy grupy podatkowe obejmujące bliskich o różnym stopniu pokrewieństwa i powinowactwa. Osoby należące do I grupy podatkowej korzystają z wyższych kwot wolnych od podatku w porównaniu do II i III grupy podatkowej.
Kto należy do poszczególnych grup podatkowych?
I grupa podatkowa to:
- małżonek,
- wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie),
- zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),
- pasierb,
- ojczym, macocha,
- rodzeństwo,
- teściowie,
- zięć, synowa.
II grupa podatkowa:
- zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata),
- rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie),
- zstępni i małżonkowie pasierbów,
- małżonkowie rodzeństwa,
- rodzeństwo małżonków,
- małżonkowie rodzeństwa małżonków,
- małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki).
III grupa podatkowa:
- pozostali nabywcy.
Kto jest zwolniony z płacenia podatku od spadku?
Nie wszystkie osoby, które dostały spadek muszą zapłacić podatek. Możliwe jest całkowite zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku od spadków. Dotyczy to spadkobierców należących do tzw. zerowej grupy podatkowej. Zerowa grupa podatkowa została wyodrębniona w ramach grupy I. Kto do niej należy?
Zerowa grupa podatkowa:
- małżonek,
- zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
- wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie),
- rodzeństwo,
- ojczym, macocha.
Uwaga, zwolnienie z podatku od spadków i darowizn nie dotyczy przypadków, gdy zgon spadkodawcy nastąpił przed dniem 1 stycznia 2007 r.
Jeśli odziedziczyliśmy spadek i chcemy skorzystać ze zwolnienia od podatku, musimy dokonać zgłoszenia (formularz SD-Z2) dotyczącego nabytych składników majątkowych w drodze spadku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. W celu skorzystania ze zwolnienia z podatku każdy z nabywców powinien złożyć swoje zgłoszenie oddzielne.
Spadek – ile jest czasu na zgłoszenie?
Opodatkowaniu podlega nabycie majątku o wartości przekraczającej kwotę wolną od podatku. Aby skorzystać z ulg podatkowych, należy prawidłowo wypełnić zgłoszenie (SD-Z2) dotyczące nabytego majątku w drodze spadku.
Termin na złożenie zgłoszenia wynosi 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub od zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. W przypadku nieterminowego zgłoszenia podatnikowi grozi konieczność uiszczenia podatku od spadku, nawet jeśli znajduje się w grupie zerowej.
Spadek a kwota wolna od podatku
Z dniem 1 lipca 2023 r. kwoty wolne od podatku, określające wartość otrzymanych czy odziedziczonych rzeczy lub praw, do których nie powstaje obowiązek podatkowy, wyglądały następująco:
I grupa podatkowa — 36.120 zł,
II grupa podatkowa — 27.090 zł,
III grupa podatkowa — 5.733 zł.
*stan na 08.10.2024 r.
Oznacza to, że jeśli odziedziczyliśmy spadek mniejszy niż powyższe kwoty wolne od podatku (w zależności od grupy), to nie zapłacimy podatku od spadków.
Jak wysoki jest podatek od spadków i darowizn?
Wysokość podatku od spadków reguluje rozporządzenie ministra finansów z 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. 2023 poz. 1226). Wysokość podatku zależy m.in. od grup podatkowych.
I grupy podatkowa – spadek:
- do wysokości 11.833 zł — podatek 3%
- między 11.833 zł a 23.665 zł — podatek 355 zł oraz 5% nadwyżki ponad 11.833 zł
- powyżej 23.665 zł, podatek wynosi 946,6 zł, powiększony o 7% nadwyżki ponad kwotę 23.665 zł.
II grupa podatkowa – spadek:
- do wysokości 11.833 zł — podatek 7%
- między 11.833 zł a 23.665 zł — podatek 828,4 zł oraz 9% nadwyżki ponad 11.833 zł
- powyżej 23.665 zł, podatek wynosi 1893,3 zł, zwiększony o 12% nadwyżki ponad kwotę 23.665 zł.
III grupa podatkowa – spadek:
- do wysokości 11.833 zł — podatek 12%
- między 11.833 zł a 23.665 zł — podatek 1420 zł oraz 16% nadwyżki ponad 11.833 zł
- powyżej 23.665 zł, podatek wynosi 3313,2 zł, zwiększony o 20% nadwyżki ponad kwotę 23.665 zł.
Podatek od spadku – podsumowanie
Aby uniknąć konieczności płacenia podatku od spadków, istotne jest prawidłowe zgłoszenie, że nabyło się spadek we właściwym terminie oraz spełnienie warunków zwolnienia. W przypadku gdy spadkobierca nie dopełni powyższych formalności, będzie narażony na uiszczenie podatku od odziedziczonego majątku w pełnej wysokości.
Jeśli jesteś spadkobiercą i nie jesteś pewny swojej sytuacji lub masz inne pytania, skontaktuj się z nami. Kancelaria Halaś i Wspólnicy z Wrocławia zapewni Ci kompleksową obsługę prawną. Dzięki niej proces dziedziczenia przebiegnie sprawnie i zgodnie z prawem.