Fundacja rodzinna to instytucja, która została wprowadzona do polskiego prawa w 2023 roku i bardzo szybko zyskała popularność. Coraz więcej osób decyduje się na fundację rodzinną, aby uporządkować sprawy sukcesyjne, ochronić majątek i zapewnić stabilność przyszłym pokoleniom. Musisz jednak wiedzieć, że założenie fundacji rodzinnej nie polega tylko na szybkim podpisaniu umowy czy jednego dokumentu. To proces wieloetapowy, w którym łatwo o błędy. Niektóre z nich mogą opóźnić rejestrację fundacji rodzinnej lub skomplikować jej funkcjonowanie.
Poniżej znajdziesz cztery kluczowe kroki, które pozwolą Ci prawidłowo założyć fundację rodzinną.
Krok 1. Określenie strategii i celów fundacji rodzinnej
Pierwszym etapem jest decyzja, po co powstaje fundacja rodzinna. To moment, w którym warto zastanowić się nad długoterminową strategią. Musisz ustalić, kto zostanie beneficjentem fundacji rodzinnej i jakie otrzyma prawa, na przykład prawo do świadczeń czy udział w zgromadzeniu beneficjentów. Określ też, jakie zasady mają obowiązywać przy zarządzaniu majątkiem oraz jak długo fundacja rodzinna ma działać.
Dobrze zaplanowana strategia pozwoli Ci uniknąć sporów i wątpliwości w przyszłości. Jeżeli już na starcie dokładnie określisz cel i zakres działania fundacji rodzinnej, jej funkcjonowanie będzie bardziej przewidywalne i stabilne.
Krok 2. Fundacja rodzinna – akt założycielski i statut
Kiedy masz już jasno określone cele fundacji rodzinnej, czas na przygotowanie aktu założycielskiego i statutu. Są to dwa różne dokumenty i oba muszą zostać sporządzone w formie aktu notarialnego.
Akt założycielski to dokument, w którym fundator oficjalnie powołuje fundację rodzinną. Znajdziesz w nim podstawowe dane o fundatorze, wysokość funduszu założycielskiego i ogólny cel działania fundacji rodzinnej.
Statut fundacji rodzinnej jest znacznie bardziej szczegółowy. To w nim określa się zasady zarządzania majątkiem, prawa i obowiązki beneficjentów, tryb podejmowania decyzji, a także czas trwania fundacji rodzinnej.
Na tym etapie powołuje się również organy fundacji rodzinnej, takie jak zarząd czy – w razie potrzeby – rada nadzorcza. Prawidłowe przygotowanie obu dokumentów ma ogromne znaczenie, dlatego warto rozważyć skorzystanie z pomocy prawnika lub doradcy, aby uniknąć błędów, które mogłyby w przyszłości zaszkodzić fundacji rodzinnej.
Krok 3. Fundacja rodzinna w organizacji i kompletowanie dokumentów
Po podpisaniu aktu założycielskiego i statutu fundacja rodzinna uzyskuje status „w organizacji”. Od tego momentu zaczyna działać, choć w ograniczonym zakresie. Na tym etapie należy skompletować wszystkie dokumenty niezbędne do złożenia wniosku o rejestrację fundacji rodzinnej.
Już teraz warto nawiązać współpracę z księgową lub biurem rachunkowym, szczególnie jeśli fundacja rodzinna podejmuje pierwsze decyzje dotyczące majątku czy działalności gospodarczej.
Dobrą praktyką jest uzyskanie numerów NIP i REGON, które będą potrzebne chociażby do otwarcia rachunku bankowego. Ważne jest także przygotowanie spisu mienia wniesionego do fundacji rodzinnej. Ponadto konieczne będzie zdobycie zaświadczeń o niekaralności członków organów fundacji rodzinnej. Sąd rejestrowy najprawdopodobniej będzie ich wymagał, mimo że nie ma tego wprost w ustawie.
Do wniosku o wpis fundacji rodzinnej do rejestru należy dołączyć w szczególności:
- dokumenty założycielskie wraz z potwierdzeniem powołania organów i obsadzenia stanowisk,
- oświadczenie fundatora o wniesieniu mienia na pokrycie funduszu założycielskiego.
Pamiętaj, że na złożenie wniosku o rejestrację fundacji rodzinnej masz 6 miesięcy od dnia podpisania aktu założycielskiego.
Krok 4. Rejestracja fundacji rodzinnej
Sam proces rejestracji fundacji rodzinnej w sądzie może potrwać kilka miesięcy. Choć fundacja rodzinna w organizacji ma prawo podejmować wiele działań, to dopiero wpis do rejestru daje jej osobowość prawną. Od tego momentu fundacja rodzinna może w pełni działać i realizować swoje cele bez ryzyka rozwiązania z przyczyn formalnych.
Rejestracja to jednak nie koniec obowiązków. Po wpisie fundację rodzinną trzeba zgłosić do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Konieczne jest także uaktualnienie danych w rejestrach NIP i REGON. Jeśli fundacja rodzinna w organizacji została wspólnikiem spółki handlowej, nie możesz zapomnieć o dopełnieniu dodatkowych formalności w tym zakresie.
Jak założyć fundację rodzinną? | Podsumowanie
Założenie fundacji rodzinnej to proces, który wymaga dokładności i dobrej organizacji. Musisz pamiętać o każdym etapie – od przemyślanej strategii, przez przygotowanie aktu założycielskiego i statutu, aż po rejestrację i zgłoszenia w odpowiednich instytucjach. Każdy szczegół ma znaczenie, bo nawet drobny błąd może opóźnić lub utrudnić rozpoczęcie działalności fundacji rodzinnej.
Jeśli zależy Ci na ochronie majątku i spokojnym przekazaniu go następnym pokoleniom, fundacja rodzinna może być najlepszym rozwiązaniem. Kluczem jest jednak staranne przygotowanie i właściwe przeprowadzenie całej procedury.
Czym jest fundacja rodzinna?
Fundacja rodzinna to instytucja prawna, która pozwala na ochronę i zarządzanie majątkiem rodzinnym oraz ułatwia proces sukcesji.
Jakie dokumenty są potrzebne do założenia fundacji rodzinnej?
Do założenia fundacji rodzinnej konieczne są akt założycielski i statut sporządzone u notariusza, a następnie komplet dokumentów potrzebnych do rejestracji w sądzie.
Ile trwa rejestracja fundacji rodzinnej?
Rejestracja fundacji rodzinnej może potrwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od obciążenia sądu i kompletności dokumentów.
Czy fundacja rodzinna w organizacji może prowadzić działalność?
Tak, fundacja rodzinna w organizacji może podejmować wiele działań, ale pełną osobowość prawną uzyskuje dopiero po wpisie do rejestru.
Dlaczego warto założyć fundację rodzinną?
Założenie fundacji rodzinnej pozwala chronić majątek rodzinny, uporządkować sprawy spadkowe i zapewnić stabilność finansową dla przyszłych pokoleń.